1. Sprawdzenie stopnia zrozumienia przeczytanej księgi.
2. Uświadomienie celów lekcji.
3. Zapisanie tematu lekcji.
1. Dopisz czasowniki do rzeczownika “gość” – praca ze “Słownikiem wyrazów bliskoznacznych”. Np.
2. Gromadzenie informacji na temat gospodarza Soplicowa.
Sędzia Soplica – młodszy syn podczaszego ziemskiego Soplicy, dziesięć lat przebywał na dworze Wojewody – ojca Podkomorzego – tam też “uczył się żyć z ludźmi i światem” (ks. I w. 547 – 548). Opiekun Tadeusza. Dobry gospodarz. Przestrzegał zasad szlacheckich (wygłosił naukę o grzeczności).
3. Wyszukiwanie informacji dotyczących dworku i jego otoczenia.
a) narysowanie schematu dworku i otoczenia
b) opisanie schematu cytatami
- “...w sadzie kiedyś zarosłym pokrzywą był niewielki ogródek”
- “Dom mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi”
-“Stał dwór szlachecki, z drzewa , lecz podmurowany;Świeciły się z dala pobielane ściany”
- “Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza, że gościnna, i wszystkich w gościnę zaprasza”.
4. Goście pana Sędziego – wyszukiwanie, popieranie cytatami.
MĘŻCZYŹNI
Tadeusz – syn brata Sędziego Soplicy, wrócił do Soplicowa z Wilna – ma wtedy 20 lat.
Woźny Protazy – woźny trybunalski, roznosił pozwy, zdawał w sądzie relacje.
Kwestarz – ksiądz Bernardyn, kwestarz to osoba kwestująca – zwłaszcza zakonnik zbierający datki na utrzymanie klasztoru.
Podkomorzy – urząd ten za czasów rosyjskich był już tylko tytularny, uprawniał jednak do sądzenia sporów o granice dóbr szlacheckich. Na uczcie u Sędziego Podkomorzy jest najstarszym i najwyższym rangą urzędnikiem.
Kapitan Ryków – “Siedział gość Moskal; był to pan kapitan Ryków;
Stary żołnierz, stał w bliskiej wiosce na kwaterze” (w. 504 – 505)
Asesor – “Dawniej człek dostatni, schedę ojca swojego i majątek bratni,
Wszystko strwonił, na wielkim figurując świecie;
Teraz wszedł w służbę rządu, by znaczyć w powiecie.” (w. 732 – 735)
Asesor to urzędnik sprawujący nadzór nad policją ziemską powiatu.
Rejent – “Był dawniej adwokatem pan rejent Bolesta,
Zwano go kaznodzieją, że zbyt lubił gesta.” (w. 686 – 687)
Pełnił służbę przy sądzie ziemskim w Nowogródku, dokonywał wpisów i wypisów w księgach
sądowych. Właściciel Kusego.
KOBIETY
Telimena – “krewna” Zosi, “siostra” Sędziego, “ciotka Tadeusza”. Niegdyś mieszkała w Petersburgu.
Podkomorzyna – żona Podkomorzego.
Podkomorzanki – Róża i Anna – córki Podkomorzego.
Krajczanka – córka Krajczego ziemskiego (tytuł honorowy, dawniej określający urzędnika dworskiego zajmującego się krojeniem mięs i pierogów na królewskim stole).
Tekla Hreczeszanka – młodsza córka Wojskiego.
5. Przedstawienie uczniom zasad współczesnego rozmieszczania gości
przy stole.
Przystępując do rozsadzania gości należy ustalić przede wszystkim miejsce honorowe. Znajduje się ono naprzeciwko okien. Następnie trzeba sporządzić listę zaproszonych gości; kierując się hierarchią zajmowanych stanowisk. Gospodarz siada pośrodku krótkiego boku stołu, by w ten sposób mieć wszystkich gości i obsługę w polu widzenia.
Kiedy stół jest ustawiany w podkowę, główny gość zajmuje miejsce po prawej stronie gospodarza. Jeśli w przyjęciu biorą udział kobiety, gospodarze siedzą naprzeciwko siebie. Gości rozsadza się na przemian – kobieta, mężczyzna. Starszeństwo męża przechodzi na żonę. Jeśli mąż zajmuje pierwsze miejsce przy gospodarzu, to żonie przypadnie pierwsze miejsce przy gospodarzu.
6. Na podstawie informacji podanych przez nauczyciela uczniowie próbują rozsadzić gości Sędziego.
Faza końcowa
1. Podsumowanie wyników pracy.
2. Przypomnienie zasad pisania zaproszeń (słownictwo, układ).
3. Praca domowa
- Przypomnij sobie historię zamku Horeszków – naucz się ją opowiadać.
- Przeczytaj II księgę “Pana Tadeusza”
- W imieniu Sędziego napisz do któregoś z jego gości zaproszenie na wieczerzę w zamku.